Sendikal Güvenceler Geliyor

Sendikaya üye olmak işçiler için en büyük işten atılma tehditlerinden birisiyken yeni kanun, gerek üyelik, gerek temsilcilik ve gerekse de yöneticilik için önceki yasaya göre çok daha güçlü güvenceler getiriyor.
Sendikaya üye olduğu için atılan işçi 6 aylık kıdem, 30 işçi şartı olmadan işe iade davası açabileceği gibi işe iade tazminatlarına ek olarak bir yıllık ücret tazminatı da kazanacak.

SENDİKAL GÜVENCELER

A- Yöneticiler için güvence 
1- Dilediği zaman kıdemini alabilme: İşçi kuruluşu veya şubesi yönetim kurulunda görev aldığı için çalıştığı işyerinden ayrılan yöneticinin iş sözleşmesi askıda kalmaya devam edecek. Yönetici dilerse işten ayrıldığı tarihte iş sözleşmesini bildirim süresine uymaksızın veya sözleşme süresi bitimini beklemeksizin feshedecek ve kıdem tazminatına hak kazanabilecek. Yönetici, yöneticilik süresi içerisinde iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı fesih tarihindeki emsal ücret üzerinden hesaplanacak. 
Bu arada, aşağıda sayılan nedenler dışında yöneticilik görevi sona eren sendika yöneticilerine ise başvuruları halinde işveren tarafından kıdem tazminatları ödenecek.Ödenecek tazminatların hesabında, işyerinde çalışılmış süreler göz önünde bulundurulacak ve fesih anında emsalleri için geçerli olan ücret ve diğer hakları esas alınacak. 
2- Dilediği zaman işine dönebilme: İş sözleşmesi askıya alınan yönetici, görevinin sendikanın tüzel kişiliğinin sona ermesi, seçime girmemek, yeniden seçilmemek veya kendi isteğiyle çekilmek suretiyle sona ermesi halinde, sona erme tarihinden itibaren bir ay içinde ayrıldığı işyerinde işe başlatılmak üzere işverene başvurabilir. İşveren, talep tarihinden itibaren bir ay içinde bu kişileri o andaki koşullarla eski işlerine veya eski işlerine uygun bir diğer işe başlatmak zorundadır. Bu kişiler süresi içinde işe başlatılmadığı takdirde, iş sözleşmeleri işverence feshedilmiş sayılacak. 

B- Temsilciler için güvence 
Toplu iş sözleşmesi yapmak üzere yetkisi kesinleşen sendika, işyerinde işçi sayısı elliye kadar ise bir, elli bir ile yüz arasında ise en çok iki, yüz bir ile beş yüz arasında ise en çok üç, beş yüz bir ile bin arasında ise en çok dört, bin bir ile iki bin arasında ise en çok altı, iki binden fazla ise en çok sekiz olmak üzere işyerinde çalışan üyeleri arasından işyeri sendika temsilcisi atayarak on beş gün içinde kimliklerini işverene bildirirler. Bunlardan biri baş temsilci olarak görevlendirilebilir. Yetkili sendikanın atadığı temsilcilerin görevi, sendikanın yetkisi süresince devam eder. 
1- İşten atılmama güvencesi: İşveren, işyeri sendika temsilcilerinin iş sözleşmelerini haklı bir neden olmadıkça ve nedenini yazılı olarak açık ve kesin şekilde belirtmedikçe feshedemeyecek. Fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde temsilci veya üyesi bulunduğu sendika, iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemede dava açabilecek. Mahkeme, temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenecek. 
Kararın kesinleşmesinden itibaren altı işgünü içinde temsilcinin işe başvurması koşuluyla altı işgünü içinde işe başlatılmaması halinde iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları ödenmeye devam edilecek. 
2- İşi değiştirmeme güvencesi: İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin çalıştığı işyerini değiştiremeyecek veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamayacak. Aksi halde değişiklik geçersiz sayılacak.

C- Üyeler için güvence 
1- Ayrımcılığa tabi olmama güvencesi: İşçilerin işe alınmaları; belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri, belli bir sendikadaki üyeliği sürdürmeleri veya üyelikten çekilmeleri veya herhangi bir sendikaya üye olmaları veya olmamaları koşuluna bağlı tutulamayacak. 
İşveren, bir sendikaya üye olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, çalışma koşulları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayırım yapamayacak. 
2- Sendikal faaliyet güvencesi: İşçiler, sendikaya üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin izniyle iş saatleri içinde işçi kuruluşlarının faaliyetlerine katılmaları veya sendikal faaliyette bulunmalarından dolayı işten çıkarılamayacak veya farklı işleme tabi tutulamayacaklar. 

CEZASI AĞIR

İşverenin yukarıdaki sendika üyesi işçilere karşı güvencelere aykırı hareket etmesi halinde işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilecek.

İŞE İADE DAVASINDA 30 İŞÇİ VE ALTI AYLIK KIDEM ŞARTI OLMAYACAK

Sendikal nedenlerden dolayı iş sözleşmesinin feshi halinde işçi, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18'inci maddesinde İŞE İADE davası için ön şartlar olan işyerinde, en az otuz işçi ve altı aylık çalışma süresi koşulu aranmaksızın işe iade davası açabilecek. Dava sonunda da işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere sendikal tazminata hükmedilecek. 
Üstelik, işveren dava sonucuna göre yeniden işe almayı kabul etse bile bu tazminatı ödemek zorunda olacak. Bu sebeple işe iade davası gerçekleşirse, öncelikle 4 aylık net ücret, sonrasında mahkemenin tercihine göre 4-8 brüt ücret işe başlatmama tazminatının yanında ayrıca bir yıllık ücret kadar da sendikal tazminat olacak.

Kaynak: Ali Tezel - Bloomberg

E-Devlet - SSK Sorgulama