Emeklilik işlemleri ne kadar sürer

Emeklilik işlemlerinin ne kadar süreceğini video sunumla Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Kaya anlatıyor. Emeklilik 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu ile belirlenen emeklilik halleri 4 ana grupta toplanmaktadır.

Emeklilik işlemleri - Türkiye Video Haber



A) İstekle emeklilik,
B) Re'sen emeklilik,
C) Yaş haddinden emeklilik,
D) Malülen emeklilik

A) İstekle Emeklilik
Genel olarak 08.09.1999 tarihine kadar Sandığımız iştirakçilerinden kadın ise 20, erkek ise 25 fiili hizmet yılını dolduranlar istedikleri tarihte yaş kaydı aranmaksızın emekliliğe hak kazanabilmekte iken ?Sosyal Güvenlik Reformu? olarak bilinen ve 5434 sayılı Kanunda bir kısım değişiklikler öngören 4447 sayılı Kanunla; Kanunun yürürlüğe girdiği 08.09.1999 tarihinden sonra memuriyete başlayan kadınların 58, erkeklerin 60 yaşını ve Kadın-Erkek 25 fiili hizmet sürelerini doldurdukları takdirde bu haktan yararlanabilecekleri, anılan tarihte 20 hizmet yılını doldurmuş kadın iştirakçiler ile 25 hizmet yılını doldurmuş erkek iştirakçilerin yaş kaydı aranmaksızın istedikleri tarihte, henüz hizmet süresini (20 veya 25 hizmet süresini) tamamlamamış olanların ise hizmet sürelerine karşılık geçiş sürecinde tabi oldukları yaşlarını doldurmaları şartıyla emekliliğe hak kazanacakları hükmü getirilmiştir.

Ancak 4447 sayılı Kanunla 5434 sayılı Sandığımız Kanununa eklenen Geçici 205 inci maddenin bir bölümü (emekli aylığına hak kazanma koşulları için geçiş sürecine ilişkin hükümler) ile Geçici 206 ıncı maddenin Anayasa Mahkemesinin 23.11.2001 tarih ve 24592 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 23.02.2001 tarih ve E.No: 1999-42, K.No: 2001-41 sayılı kararı ile iptal edilmesi ve söz konusu mahkeme kararının 23.05.2002 tarihinde yürürlüğe girmesi nedeniyle 01.06.2002 tarih ve 24772 sayılı Resmi Gazete?de yayımlanan ve yayımı tarihinde yürürlüğe giren 23.05.2002 tarih ve 4759 sayılı Kanun ile 5434 sayılı Kanunun Geçici 205 inci maddesi yeniden düzenlenmiş ve bu düzenleme sonucunda emeklilikte kademeli geçiş süreci aşağıya alındığı şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Buna göre 5434 sayılı Kanunun Geçici 205 inci maddesi; Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ; (4447 sayılı Kanunun yürürlük tarihi olan 08.09.1999 tarihinde) Kadın iştirakçilerden 20, erkek iştirakçilerden 25 fiili hizmet yılını dolduranların istekleri üzerine emekli aylığı bağlanır.

a ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 2 yıldan az kalan iştirakçilerden kadın ise 38, erkek ise 43 yaşını, 23.05.2002 tarihinde;

b ) Emeklilik hizmet sürelerini dolduranlar ile doldurmaya 2 tam yıl veya daha az kalan iştirakçilerden kadın ise 40, erkek ise 44 yaşını,

c ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 2 tam yıldan fazla, 3 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 41, 2 tam yıldan fazla, 3 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 45 yaşını,

d ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 3 tam yıldan fazla, 4 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 42, 3 yıl 6 aydan fazla, 5 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 46 yaşını,

e ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 4 tam yıldan fazla, 5 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 43, 5 yıldan fazla, 6 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 47 yaşını,

f ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 5 tam yıldan fazla, 6 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 44, 6 yıl 6 aydan fazla, 8 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 48 yaşını,

g ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 6 tam yıldan fazla, 7 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 45, 8 yıldan fazla, 9 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 49 yaşını,

h ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 7 tam yıldan fazla, 8 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 46, 9 yıl 6 aydan fazla , 11 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 50 yaşını,

i ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 8 tam yıldan fazla, 9 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 47, 11 yıldan fazla, 12 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 51 yaşını,

j ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 9 tam yıldan fazla, 10 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 48, 12 yıl 6 aydan fazla, 14 tam yıl ve daha az kalan erkek iştirakçiler 52 yaşını,

k ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 10 tam yıldan fazla, 11 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 49, 14 yıldan fazla, 15 yıl 6 ay ve daha az kalan erkek iştirakçiler 53 yaşını,

l ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 11 tam yıldan fazla, 12 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 50, 15 yıl 6 aydan fazla, 17 tam yıl veya daha az kalan erkek iştirakçiler 54 yaşını,

m ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 12 tam yıldan fazla, 13 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 51, 17 yıldan fazla, 18 yıl 6 ay veya daha az kalan erkek iştirakçiler 55 yaşını,

n ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 13 tam yıldan fazla, 14 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 52, 18 yıl 6 aydan fazla, 20 tam yıl ve daha az kalan erkek iştirakçiler 56 yaşını,

o ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 14 tam yıldan fazla, 15 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 53, 20 yıldan fazla, 21 yıl 6 ay ve daha az kalan erkek iştirakçiler 57 yaşını,

p ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 15 tam yıldan fazla, 16 tam yıl veya daha az kalan kadın iştirakçiler 54, 21 yıl 6 aydan fazla, 22 tam yıl kalan erkek iştirakçiler 58 yaşını,

r ) Emeklilik hizmet sürelerini doldurmaya, 16 tam yıldan fazla, 17 tam yıl kadın iştirakçiler 55 yaşını, Doldurmaları ve kadın iştirakçinin 20, erkek iştirakçinin 25 fiili hizmet süresini tamamlamaları halinde istekleri üzerine emekli aylığı bağlanır. 39 uncu maddenin (e) ve (f) fıkraları kapsamına girenlere 25 fiili hizmet yılını ve yukarıdaki yaşları doldurmaları halinde emekli aylığı bağlanır. 32 inci madde gereğince fiili hizmet sürelerine zam yapılanların bu maddede belirtilen yaş hadlerinden, hizmetlerine eklenen fiili hizmet süresi zammı kadar indirim yapılır. Şeklini almıştır. Bu durumda, iştirakçilerin istekleri üzerine emekliliğe sevk edilebilmeleri için kadın iştirakçilerin 20, erkek iştirakçilerin 25 fiili hizmet yılını ve 23.05.2002 tarihindeki hizmet sürelerine göre tabi oldukları yaşlarını doldurmaları halinde söz konusu olabilecektir. Diğer taraftan, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra 20-25 fiili hizmet yılını tamamlayıp, geçiş sürecinde belirtilen yaşlarını doldurmadan istifa ederek görevlerinden ayrılanlar, diğer sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışmamış olmak şartıyla açıkta iken emeklilik hakkını kazanabilmek için geçerli olan yaşı doldurmaları halinde emekliliklerini de isteyebilmektedirler.

Ancak, hizmetini doldurduktan sonra görevlerinden ayrılıp, diğer sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi çalışanlar hakkında ise 2829 sayılı Kanuna göre işlem yapılmaktadır. 4447 sayılı Kanun ile Sandığımız Kanununa eklenen ve 4759 sayılı Kanunla değişikliğe uğrayan Geçici 206. madde hükmü uyarınca, 8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanların 61 yaşını Sandık iştirakçi iken doldurmaları halinde istekleri üzerine veya kurumlarınca yaş haddinden re?sen emekliye ayrıldıklarında fiili hizmet süreleri en az 10 yılı doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığı bağlanmaktadır. Göreve girişlerinde, Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak alınmış ve raporda sakatlık oranı en az % 40 olanlardan fiili hizmeti 15 yıl olanların yaş kaydı aranmaksızın istekle emeklilikleri mümkündür.

B) Re'sen Emeklilik
İlgililerin isteklerine bakılmaksızın kurumlarınca yapılan zorunlu emeklilik işlemidir. 30 fiili hizmet yılını dolduran iştirakçiler kurumlarınca (tayine yetkili makam tarafından) isteklerine bakılmaksızın, görülen lüzum üzerine emekliye sevk edilebilmektedir.

Hizmet süreleri ne olursa olsun 61 yaşını dolduranlar hakkında da hizmetin gereğinin ve niteliğinin zorunlu kıldığı durumlarda kurumlarınca yaş haddi uygulanabilir. Haklarında yaş haddi hükümleri uygulanarak kurumlarınca re? sen veya 61 yaşını doldurmaları nedeniyle istekleri üzerine emekli edilenlerden fiili hizmet müddeti 15 yılı doldurmuş bulunanlara, Ahlak, yetersizlik veya disiplin sebeplerinden dolayı sicilleri üzerine kurumlarınca re? sen emekliye sevk edilenlere, fiili hizmet müddetlerinin 25 yıl ve yaşlarının 61 olması halinde emekli aylığı bağlanmaktadır. Aksi halde ilgililere toptan ödeme yapılmaktadır.

C) Yaş Haddinden Emeklilik
İştirakçilerin kanunla belirlenen yaş hadlerini doldurmaları halinde, kurumlarca uygulanması zorunlu, isteğe bakılmaksızın yapılan re'sen emeklilik işlemidir. Yaş haddi genel olarak 65 yaşın doldurulduğu tarihtir. Bu tarihlerden sonra ilgililerin çalıştırılmaları mümkün bulunmamaktadır.

Yaş haddi bir kısım personel için 65 yaşın altında tesbit edildiği gibi, 65 yaştan sonra da çalıştırılan istisnai görevler kanunlarımızda mevcuttur.

D) Malülen Emeklilik
İştirakçilerin vücutlarında meydana gelen arızalar veya uğradıkları tedavisi imkansız hastalıklar sebebiyle vazifelerini yapamayacak duruma gelmeleri halinde uygulanan emeklilik işlemidir.

Belirtilen sebeplerle çalışamayacak duruma düşenlere “malül” denilmekte olup meydana geliş sebeplerine göre 3 türe ayrılmaktadır.

a) Adi Malüllük,

b) Vazife Malüllüğü,

c) Harp Malüllüğü.

a) Adi Malüllük : Adi malüllükte emekli aylığı bağlanabilmesi için iştirakçilerin en az 10 yıl fiili hizmet müddetinin bulunması gerekmekte olup, aksi takdirde toptan ödeme yapılmaktadır. İstisna olarak 5 yıl fiili hizmet müddeti bulunan iştirakçilere, tedavisi, imkansız bir malüliyete uğramaları ve başkasının güç ve yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremez duruma düşmeleri halinde 15 yıl hizmeti bulunan malüller gibi aylık bağlanmaktadır.

b) Vazife Malüllüğü : İştirakçilerin vazife yapamayacak duruma düşmeleri;
a) İlgililerin vazifelerini yaptıkları sırada ve vazifelerinden doğmuş olursa,
b) Vazifeleri dışında kurumların verdiği herhangi bir kuruma ait başka işleri yaparken bu işlerden doğmuş olursa,
c) Kurumların menfaatini korumak maksadıyla bir iş yaparken o işten doğmuş olursa,
d) Fabrika, atelye ve benzeri iş yerlerinde, işe başlamadan evvel iş sırasında veya işi bitirdikten sonra, o iş yerinde meydana gelen ve yine o işyerinin mahiyetinden veya çalışma konusunda ileri gelen kazadan doğmuş olursa, buna “vazife malüllüğü” denir.

Vazife malüllükleri,
a) Keyif verici içki ve her çeşit madde kullanmaktan,
b) Kanun, tüzük ve emir dışında hareket etmiş olmaktan,
c) Yasak fiilleri yapmaktan,
d) İntihara teşebbüsten olursa,
e) Her ne suretle olursa olsun kendilerine veya başkalarına menfaat sağlamak veya zarar vermek maksadından doğmuş olursa, adi malüllük hükümleri uygulanır.

c) Harp Malüllüğü :

Vazife malüllerinden bu malüllüklere,
a)Harpte fiilen ateş altında,
b)Harpte, harp bölgelerindeki harp harekat ve hizmetleri sırasında,
c)Harpte veya harbe hazırlık devresinde her çeşit düşman silahlarının etkisi ile, d)Askeri harekatı gerektiren iç ve sınır harekatı sırasında,
e)Barışta ve olağanüstü hallerde, emir veya görev ile uçuş yapan uçucularla, emir ve görevli olarak uçakta bulunanlardan uçuşun havadaki ve yerdeki sebebleriyle, emir ve görevle dalış yapan dalgıçlarla, denizaltı gemisinde veya dalgıç kıtasında bulunanlardan, denizaltıcılığın yada dalgıçlığın çesitli sebep ve tesiri ile uğranılmış ise, bunlara “harp malülü” denir.

30 Nisan 2008 günü ve sonrasında işe giren çalışanlardan eski adıyla Bağkur ve T.C. Emekli Sandığı iştirakçileri ise 58 ve 60 yaşını tamamladıkları tarihe göre karşılarındaki yaşlarda emekli olacaklardır.

Yeni 5510 sayılı Kanun'a göre;· Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı iştirakçileri, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 9000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı sahibi olabilirler.· SSK'lılar ise aynı yaşlarda ama 7200 şartıyla emekli olacaklar.
Ancak,· Bağ-Kur ve T.C. Emekli Sandığı iştirakçileri, Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını dolduracakları tarihe göre daha geç emekli edileceklerdir.

1) 1/1/2036 ilâ 31/12/2037 tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61,

2) 1/1/2038 ilâ 31/12/2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62,

3) 1/1/2040 ilâ 31/12/2041 tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63,

4) 1/1/2042 ilâ 31/12/2043 tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64,

5) 1/1/2044 ilâ 31/12/2045 tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65,

6) 1/1/2046 ilâ 31/12/2047 tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65,

7) 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65, olarak uygulanır.

Örnek 1

01.01.1980 doğumlu bir erkek 1 Mayıs 2008 günü memur olarak işe girmişse normal şartlarda 60 yaşında yani 01.01.2040 günü en az 9000 günle emekli olacaktı ama tablodaki kademeye göre 63 yaşında emekli olabilecektir yani emeklilik süresi 3 yıl daha gecikecektir.

Örnek 2

01.10.1985 doğumlu bir genç kız 1 Haziran 2008 günü kuaför işyeri açıp, Bağ-Kur'lu olursa normal şartlarda 58 yaşında (01.10.2043 günü) en az 9000 gün sayısı ile emekli olacak iken tabloya baktığımızda 58 değil 62 yaşında 4 yıl daha geç emekli olacaktır.

3-SSK'lılarda 7200 gün· SSK'lılar'da ise tablodaki tarih aralıklarına bakılırken yaşlara değil 7200 günün tamamlandığı güne bakılacaktır. Yani, kaç doğumlu olursa olsun SSK'lı birisinin kadın ise 58 ve erkek ise 60 yaşından ne kadar geç emekli olacağı tablodan bakılırken yaşları ne zaman doldurduklarına değil, 7200 günü tamamladıkları güne bakılacaktır.

Örnek 3

01.01.1990 doğumlu bir delikanlı 1 Haziran 2008 günü işçi yani SSK'lı olursa hiç ara vermeden çalışır-prim öderse 7200 günü (20 tam yılı) 1 Haziran 2028 günü tamamlayabilir. Bu durumda da herhangi bir kademeye girmeden 60 yaşında emekli olabilir ve 65 yaşını beklemesine gerek kalmaz.

Emeklilik yaşı ne zaman yükselecek?

Kanunda emeklilik yaş ve prim ödeme gün sayısı ile ilgili bir değişiklik yok ise neden bu konu tartışılıyor diye bir soru akla gelebilir. Öncelikle belirtelim ki, bu kanun yürürlüğe girdikten sonra ilk defa sigortalı olacak olan kişiler için prim ödeme gün sayısı kademeli olarak artırılıyor. Örneğin, yasa çıktıktan sonra ilk defa sigortalı olan bir kişi 7100 gün prim ödemesiyle, bir sonraki yıl sigortalı olan başka bir kişi 7200 gün sayısı ile daha sonraki yıl giren ise 7300 gün sayısı ile emekli olabilecek. Prim ödeme gün sayısı 9000 gün oluncaya kadar kademeli olarak artırılacak. Tekrar üzerine basarak belirtelim ki, bu kanundan önce sigortalı olanların mevcut durumlarında herhangi bir değişiklik yapılmıyor.
Kademeli artış 2036'dan sonra başlıyor

İkinci önemli değişiklik ilk defa 2036'dan sonra emekli olacak kişiler için emeklilik yaşında artışa gidiliyor. Burada da aşağıda görüleceği gibi kademeli bir artış öngörülmüş. Buna göre;
> 1 Ocak 2036-31 Aralık 2037 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 59, erkekler 61
> 1 Ocak 2038-31 Aralık 2039 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 60, erkekler 62
> 1 Ocak 2040-31 Aralık 2041 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 61, erkekler 63
> 1 Ocak 2042-31 Aralık 2043 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 62, erkekler 64
> 1 Ocak 2044-31 Aralık 2045 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 63, erkekler 65
> 1 Ocak 2046-31 Aralık 2047 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 64,